Mã vạch không quét được? 7 nguyên nhân phổ biến và cách xử lý triệt để

Giới thiệu

Trong kỷ nguyên số hóa và tự động hóa, mã vạch là công cụ không thể thiếu trong hầu hết các quy trình quản lý hàng hóa, bán lẻ, logistics và kho vận. Tuy nhiên, một vấn đề tưởng chừng nhỏ nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất làm việc là: máy quét không thể đọc được mã vạch.

Không đọc được mã vạch có thể dẫn đến chậm xử lý đơn hàng, sai lệch thông tin tồn kho, tăng chi phí vận hành, thậm chí gây mất niềm tin từ khách hàng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích 7 nguyên nhân phổ biến khiến mã vạch không quét được, đồng thời cung cấp giải pháp chi tiết cho từng tình huống.

Dưới đây là 7 lỗi phổ biến nhất mà các công ty thường mắc phải với mã vạch.

1. Mã vạch in mờ, nhòe mực

Nguyên nhân:

Máy in sắp hết mực, mực in kém chất lượng hoặc không tương thích.
Đầu in bị bám bụi, gây mất nét khi in.
In trên bề mặt không phẳng hoặc bị ẩm, khiến mực loang.

Hậu quả:

Mã không đủ độ tương phản để máy đọc nhận diện.
Một số vạch bị đứt đoạn hoặc mờ không rõ.

Giải pháp:

Sử dụng giấy decal và mực in chính hãng.
Thường xuyên vệ sinh đầu in.
Kiểm tra lại thông số độ phân giải của máy in (khuyến nghị 300dpi trở lên).
Kiểm tra lại phần mềm in: Chọn chế độ in mã vạch phù hợp (darkness, speed).

2. Mã vạch quá nhỏ hoặc quá lớn

Nguyên nhân:

Thiết kế mã không đúng tỷ lệ, cố gắng thu nhỏ để tiết kiệm diện tích tem.
Mã vạch được phóng to hoặc kéo giãn không đều.

Hậu quả:

Mã vạch nhỏ khiến các vạch nằm sát nhau, máy quét không tách được.
Mã quá lớn khiến đầu quét không thể đọc toàn bộ trong một lần.

Giải pháp:

Đảm bảo kích thước tối thiểu: chiều rộng mỗi vạch nên đạt 0.3mm trở lên.
Giữ tỷ lệ chuẩn (aspect ratio) khi in.
Sử dụng phần mềm chuyên dụng như Bartender, NiceLabel để đảm bảo đúng quy chuẩn mã.

3. In mã trên chất liệu không phù hợp

Nguyên nhân:

In trên giấy bóng, kim loại, nền phản quang hoặc nhựa trong suốt.
Thiếu lớp nền trắng đằng sau mã.

Hậu quả:

Ánh sáng từ đầu quét phản xạ ngược → nhiễu tín hiệu.
Máy quét laser hoặc CCD không thể nhận biết rõ vùng tối/sáng.

Giải pháp:

Luôn in mã vạch trên nền giấy trắng, nhám hoặc decal matte.
Với chất liệu đặc biệt (kim loại, kính), cần sử dụng mã vạch khắc laser hoặc mã có nền trắng in kèm.
Chọn đầu đọc RFID hoặc camera scanner nếu mã dùng trên bề mặt phản quang.

4. Dữ liệu mã sai hoặc định dạng không đúng

Nguyên nhân:

Nhập dữ liệu mã vạch sai chuẩn (ví dụ thiếu ký tự kiểm tra, chèn ký tự không hợp lệ).
Tạo mã bằng định dạng không được máy hỗ trợ.
Chọn sai font mã vạch (dùng font không chuyên dụng).

Hậu quả:

Máy quét nhận diện được nhưng không trả về đúng dữ liệu.
Không đọc được hoàn toàn mã vạch.

Giải pháp:

Kiểm tra loại mã đang sử dụng: QR Code, Code 39, Code 128, EAN-13, UPC…
Dùng phần mềm sinh mã chuyên nghiệp (Zint, Barcode Generator, iBarcoder…)
Kiểm tra lại đầu đọc có hỗ trợ định dạng bạn đang dùng không.

5. Mã bị hỏng vật lý: rách, trầy xước, cong vênh

Nguyên nhân:

Dán mã vạch ở vị trí dễ va chạm, trầy xước.
Mã vạch in trên bao bì mềm, dễ gập hoặc bị bóp méo.

Hậu quả:

Các vạch bị mất thông tin.
Gây lỗi không thể giải mã.

Giải pháp:

Dán mã ở khu vực phẳng, tránh gấp, tránh nơi thường xuyên tiếp xúc vật lý.
Dùng lớp cán màng bảo vệ nếu mã vạch in ngoài trời hoặc môi trường bụi bẩn.
Thường xuyên kiểm tra tình trạng tem.

6. Khoảng cách quét hoặc góc quét không đúng

Nguyên nhân:

Người dùng cầm máy quét quá xa hoặc quá gần mã.
Quét lệch góc hoặc nghiêng máy.

Hậu quả:

Tín hiệu phản hồi yếu, máy đọc chậm hoặc không đọc được.

Giải pháp:

Căn chỉnh lại khoảng cách quét: nên cách từ 10–30cm tùy đầu đọc.
Giữ máy vuông góc với mã vạch khi quét.
Sử dụng đầu đọc có hỗ trợ góc quét rộng hoặc camera 2D nếu mã có kích thước bất thường.

7. Thiết bị quét lỗi, hết pin hoặc cấu hình sai

Nguyên nhân:

Máy quét bị bám bụi, ống kính mờ.
Pin yếu (với đầu đọc không dây).
Kết nối USB/Bluetooth bị gián đoạn.
Cấu hình thiết bị chưa bật chế độ đọc mã tương ứng.

Hậu quả:

Không thể quét được bất kỳ mã nào.
Quét ra ký tự sai hoặc không phản hồi.

Giải pháp:

Vệ sinh cảm biến quét.
Sạc đầy pin, thay pin đúng loại.
Cài lại phần mềm hoặc reset thiết bị.
Tham khảo tài liệu hướng dẫn cấu hình mã mặc định.

Một số tình huống đặc biệt cần lưu ý

In mã vạch 2 mặt trên sản phẩm → dễ gây nhầm lẫn khi quét.
Dán đè mã vạch lên nhau → máy quét nhận dạng nhiều lớp.
Chất lượng ánh sáng môi trường quá mạnh hoặc quá yếu cũng ảnh hưởng đến quét.

Kết luận

Việc mã vạch không đọc được không chỉ do lỗi từ thiết bị quét mà có thể đến từ chất lượng in, vị trí dán, kiểu định dạng, và thao tác của người dùng. Để đảm bảo quy trình vận hành luôn mượt mà:

✅ Chọn máy quét phù hợp (laser, CCD, 2D…)
✅ Dùng phần mềm chuyên dụng để tạo và in mã vạch
✅ Bảo quản và dán mã đúng cách
✅ Thường xuyên kiểm tra và vệ sinh thiết bị

📌 Bạn đang gặp lỗi khi đọc mã vạch?

Liên hệ Beetech để được hỗ trợ chuyên sâu về giải pháp mã vạch – RFID – tự động hóa quản lý kho:
🌐 Website: www.beetech.com.vn
📩 Email: info@beetech.com.vn